Er komen verschillende grote thema's aan bod in het boek de aanslag van Harry Mulisch en deze ga ik nu beschrijven.
Schuld: Er zijn veel personages in het verhaal dat zich afvragen wie dat er de schuldige is van wat er allemaal gebeurt is en wie is er het slachtoffer. Anton Steenwijk voelt zich schuldig bij de aanslag omdat hij veel van zijn dierbaren heeft verloren, zijn broer en ouders. Maar ook Cor Takes en Truus Coster zijn schuldig omdat ze de aanslag hebben gepleegd. Er is ook de familie Korteweg die de schuldige zijn omdat ze het lijk hebben verplaatst waardoor de familie Steenwijk de schuld werd gegeven. Natuurlijk ligt de schuld bij de Duitsers, omdat ze een oorlog hebben ontketend maar naargelang men vordert in het verhaal merken we dat de fout van de aanslag niet bij de Duitsers zelf ligt. Fake Ploeg is ook een schuldige omdat die zo slecht was voor andere mensen en daarom werd hij vermoord waardoor de aanslag is plaatsgevonden.
Zoektocht: Doorheen het hele verhaal gaat Anton op zoek naar wat er nu gebeurt is op die avond van de aanslag en hoe het komt dat zijn familie vermoord werd en zijn huis platgebrand. Hij ontmoet zo Cor Takes en Fake Ploeg Jr. die hem steeds meer vertellen over wat er allemaal is gebeurt op die avond en op het einde van het boek hebben we nog enkele vragen maar deze worden beantwoord door Karin Korteweg wanneer Anton haar tegenkomt tijdens de staking.
En daarmee eindigt de zoektocht naar de vragen omdat Anton alles te weten is gekomen.
Oorlog: Op elk datum van een nieuw hoofdstuk is er een oorlog uitgebroken in de wereld. Hiermee wil de schrijver aantonen dat hij slim is en dat zo'n dingen basis kennis is voor hem, maar ook speelt de oorlog een zeer grote rol in het verhaal omdat zonder de oorlog er nooit een aanslag had kunnen gebeuren omdat er dan geen Duitsers Nederlandse gebieden bezette.
De hoofdstukken zijn als volgt:
1952: de oorlog in Korea
1956: Rusland valt Hongarije binnen
1966: oorlog in Vietnam
1981: demonstratie tegen kernwapens.
2.1.5 Je analyseert de motieven
Voor deze opdracht ga ik de motieven analyseren van het boek de aanslag geschreven door Harry Mulisch. Motieven zijn gegevens dat meerdere keren voorkomen in een verhaal en deze hebben vaak een symbolische waarde in het boek of voor de schrijver.
Het eerste motief is het steenmotief, steen komt verschillende keren voor in het verhaal. De achternaam van Anton was Steenwijk. In het begin van het verhaal legt de vader van Anton uit over een steen die doormidden wordt gesplitst. De broer van Anton heet Peter, wat rots betekent. Wanneer Anton Fake tegenkomt worden er buiten stenen gegooid en ook gooit Fake met een steen Anton zijn spiegel kapot. Het monument dat in Haarlem staat is gemaakt uit wit steen. Anton leert Saskia kennen op een tentoonstelling, waarvan de naam Stone of scone is. Als Anton Karin tegenkomt wilt hij 'er een steen over leggen en er niet meer aan denken'.
Het is duidelijk dat steen zeer vaak terugkomt in het verhaal. Een steen is iets hard dat niet gemakkelijk weg gaat, dit is te vergelijken met de gevolgen voor Anton die in het verleden vast zit.
Er is ook het dobbelsteen motief, Fake wordt doodgeschoten met zes schoten en er zijn zes getallen op een dobbelsteen. Anton en zijn familie spelen mens erger je niet in het begin. In dit spel wordt er met een dobbelsteen gegooid en Anton steekt deze in zijn broekzak. Hij vindt de dobbelsteen maar terug wanneer hij bij zijn oom aankomt in Amsterdam. In Toscane heeft de witte aansteker de vorm van een dobbelsteen.
De dobbelsteen staat symbool voor het lot van Anton's leven, alles gebeurt toevallig en er zijn steeds wentelingen in zijn leven.
Het asmotief is ook zeer duidelijk aanwezig. Bij het verbrande huis van Anton blijft er enkel as van over, net zoals wanneer Pompei onder as lag. Anton zegt ook, "Nog jaren lang as.", hiermee wil hij zeggen dat hij er nog zijn hele leven aan zal denken. Wanneer Anton Fake ontmoet in zijn appartement komt er zeer veel as uit de kachel. De laatste zin luidt als volgt: "wolkjes as.." hierop duidt hij dat de aanslag voorbij is en de gevolgen zullen blijven. Ook vormt de afkorting van Anton Steenwijk AS.
As staat symbool voor dat as over blijft en dat we niet meer kunnen zien wat het ooit was.
Tot slot is er het woordspel motief, er zijn heel veel namen waarvan de eerste letter verband heeft met de eerste letter van een andere naam die een onderlinge connectie hebben. Zoals Truus Coster en Cor Takes, Peter is zowel de broer als de zoon, Karin Korteweg, Sandra en Saskia, Fake Ploeg en Fake Ploeg Junior Buitenrust en Rustenburg. Ook hebben de vier huizen elk een passende naam, Rustenburg omdat daar de Joden verstopt worden en het is een Burg dus ze zijn daar veilig. Nooitgedacht wijst op het feit dat de mensen die hier leefden nooit gedacht hadden dat de gevolgen zo groot gingen zijn van wat ze hadden gedaan. Buitenrust is waar de familie Steenwijk leefde en ze werden alles behalve met rust gelaten. Welgelegen heeft een gunstige ligging in de straat omdat Nooitgedacht het lijk nooit op tijd bij hun kon leggen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten